İZMİR - FOÇA

Foça Eski ve Yeni Foça olarak iki bölümlü bir ilçe. İzmir - Çanakkale yolunun 39. km'sinden sola dönüp 26 km. daha yol alındığında Eski Foça'ya varılıyor. İzmir otogarından yarım saatte bir otobüs kalkıyor. Dönüş de öyle. Çanakkale tarafından gelişte Bergama'dan sonra Yeni Foça ayrımından sağa dönüp sahil yoluyla Eski Foça'ya ulaşmak da mümkün.

Foça, yani eski Foça ilk görüşte insanı çarpan bir yer. Denize bakıyorsunuz önde balıkçı tekneleri, arkada mavi ve ötede küçücük adacıklarla güzeller güzeli bir koy. Karaya dönüyorsunuz daracık taş sokakları, eski evleri ve güzel insanları ile güzeller güzeli bir küçük ilçe. Bunların hepsine birden Foça deniyor ve insanı ilk görüşte tutsak ediveriyor kendine. Foça'da bir öykü anlatılıyor ve öykü Foça'ya çok yakışıyor. Foça'da bir “Karataş” varmış, bunu herkes biliyor da nerede olduğunu kimse bilmiyor.taşa basan mümkünü yok bir daha Foça'dan kopamıyor. Çok zorlanıp bir yerlere gitse de mutlaka dönüp dolaşıp gene geliyor Foça'ya.

Yolu bir kez Foça'ya düşen herkes bu öyküyü duyunca dolaşıp duruyor sokaklarda. Belki Karataş'a basarım da bu güzel yerde kalırım umuduyla. Bize kalırsa Foça'nın her yeri Karataş. Foça'yı görüp de sevmemek, dönüp gelmemek mümkün değil de ondan.

Foçalılar kentlerini şimdilerde nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan sevimli Akdeniz fokları ile simgeleştiriyorlar ama eski Foça'lıların simgesi horozdu. Dirliğin ve erken uyanışın sembolü horoz! Foça'ya girince bir horoz heykeli göreceksiniz. Yüzlerce, yüzlerce yıl önce Phokaialılar, yani Foça'nın eski sakinleri tahtadan horoz heykellerini meclislerine, tapınaklarına ve gemilerinin burunlarına koyarlarmış. Foça'da bugün de bir yerlerde bir altın horoz olduğuna inanılıyor.

 Bir sürü insan yıllardır altın horozu arayıp duruyor, fırsat bulurlarsa da sağı solu kazıyorlar. Foçada altın horoz var gerçekten. Foça'nın ta kendisi. Yaman denizcilermiş Phokaialılar, 50 kürekli 500 yolcu alabilen gemilerle Mısır ve İonia kentleri arasında ticaret köprüsü kurmuşlar. Bugünkü Lapseki ve Samsun'u onlar kurmuşlar, bitmemiş Akdeniz'de koloniler kurmuşlar: Güney İtalya'da Velia, Korsika'da Alalia, Ispanya'da Ampuria, Mısır'da Naukratis ve Fransa'da Marsilya. Hani şu Foça'ya benzeyen Marsilya. Eski limanın girişinde yazılı duruyor: “Oturduğunuz bu şehir MÖ. 600 yılında Phokaia'dan gelen denizciler tarafından kurulmuştur.” diye. Yüzyıllar, yüzyıllar geçmiş, Marsilyalılar bir nazire yapmışlar.